Saobraćaj

Željeznički saobraćaj

Nakon zaostale turske carevine, austrougarska carevina, gradi saobraćajnu infrastrukturu prvenstveno za snabdjevanje vojske , a kasnije za transport prirodnih resursa. Gradnjom uzane pruge od Panonije na sjeveru, prema jugu i Jadranskom moru, dolina rijeke Bosne ulazi u mrežu evropskih komunikacija. Doboj postaje raskrsnica komunikacija koje idu dolinom rijeke Usore prema Tesliću i dolinom rijeke Spreče prema Tuzli, a potom dalje na istok prema Srbiji. Tako Doboj postaje najvažniji i najprotočniji saobraćajni punkt na centralnom dijelu Balkana.
Doboj je i danas veliko željezničko čvorište u kojem se ukrštaju pruge i pravci Doboj-Tuzla-Zvornik i Doboj-Banjaluka-Novi Grad. Doboj je postao i ostao grad željezničara.

U vrijeme austrougarske okupacije postojala je željeznička stanica Doboj koja je i sada sačuvana i postoji. Ispred željezničke stanice je bio stanični trg. Danas je zgrada željezničke stanice uzane pruge pretvorena u stambenu zgradu. Istovremeno postojala je na području grada i željeznička stanica uzane pruge Usora, čiji su objekti sada na istoj lokaciji. Oko ove stanice je izgrađeno i naselje stambenih zgrada za željezničko osoblje.

Moderno doba

Današnja Željeznička stanica na pruzi normalnog kolosijeka, izgrađena je 1957. godine. Nakon adaptacije i izgradnje natkrivenih perona i podzemnog prolaza do perona, dobila je novi izgled usaglašen sa evropskim standardima. Objekat željezničke stanice je izgrađen sa svim sadržajima za odvijanje saobraćaja, sa čekaonicama, restoranom, biletarnicom, skladištem i zgradom konačišta za osoblje u prolazu.

U periodu 1976. godine, kada je krenula intenzivna izgradnja i razvoj građevinarstva, postoje podaci da je od ukupne količine robe koji je transportovan željeznicom 86 procenata bio namjenjen za potrebe građevinarstva. U tom periodu kroz željeznički čvor Doboj je prolazila ogromna količina roba iz svih dijelova bivše nam države Jugoslavije. Putnički sobraćaj je takođe bio intenzivan pa je prevoz i fluktacija putnika kroz grad i željezničku stanicu Doboj bio u desetinama hiljada.

Željeznički čvor u Doboju je predstavljao značajnu infrastrukturu sa veoma velikim prometom robe i putnika. Podaci pokazuju da je broj putnika koji godišnje prođu kroz dobojsku stanicu, u periodu od 1959. do 1970. godine, prelazio cifru od dva miliona. Prevoz robe u ovom periodu iznosio je od 500 hiljada do preko dva miliona tona.

Željeznice Republike Srpske

Željeznice Republike Srpske (ŽRS) osnovane su 1992. godine sa sjedištem u Banjaluci, a od 1996. godine sjedište kompanije je u Doboju, gradu koji je oduvijek bio grad željezničara i drugi po veličini željeznički čvor na prostoru nekadašnje Jugoslavije.
Željeznice RS su preduzeće za javni prevoz putnika i robe i upravljanje infrastrukturom na teritoriji Republike Srpske. Kompanija je akcionarsko društvo, a u strukturi kapitala učestvuju akcioni fond, penzioni fond, fond za restituciju i privatni kapital.
Unutrašnja organizacija zasniva se na osnovnim principima koji obezbjeđuju efikasnost obavljanja poslova iz djelatnosti Društva, tehničko-tehnološku strukturu sistema, sigurnost zaposlenih i realnu dobit.

Makroorganizacijsku šemu čine:
– Poslovi infrastrukture
– Poslovi operacija
– Zajednički poslovi

Kao Dan ŽRS obilježava se 12. maj kada je pokrenuta inicijativa za osnivanje preduzeća, a od 2002. godine i kao Dan željezničara i Krsna slava, Sveti Vasilije Ostroški.

Doboj – čvorište autoputeva

Doboj ne samo da je željeznički čvor, ukrštanje autoputeva Banja Luka-Doboj i Koridora Vc na teritoriji grada čine Doboj i značajnim drumskim čvorištem, čijeprednosti treba iskoristiti. Najznačajniji infrastrukturni potencijal za dalju integraciju unutar Republike Srpske je autoput Banja Luka-Doboj.

Početna stacionaža predmetnog autoputa nalazi se iza interregionalnog čvora Mahovljani 1, a završna na spoju sa postojećim magistralnim putem M17, (odnosno interregionalnim čvorom Johovac 2), (dionica Šešlije-Doboj), u zoni između naseljenih mjesta Johovac i Rudanka. Sama dionica autoputa obuhvata tri čvora Mahovljani 2, Prnjavor i Johovac 1, tipa „T- petlje“ s cestarinskim prolazom.

Treba naglasiti da postojeći magistralni put M16.1 od Banja Luke prema Doboju, preko Dervente danas već ima bitnu ulogu u putnom sistemu daljinskog prometa evropskog dometa. Isti za veći dio RS i FBiH predstavlja bitnu vezu sa zapadnom i sjevernom Evropom, pri čemu je i oko 50 privrednih i društvenih potencijala RS koncentrisano u zoni ovog puta.

Prostornim planom je određeno da svi infrastrukturni koridori, a posebno predmetni koridor mora biti uveden u sistem prostornog planiranja radi stvaranja sistema izgradnje koji generalno trajno štiti sve koridore. Stalno i nekontrolisano građenje u saobraćajnim koridorima dovodi do pada putnih brzina, smanjenja sigurnosti i komfora korištenja saobraćajnica. Za sada ne postoje političko-pravni mehanizmi da se ti procesi uspore i zaustave.

Prema Prostornom planu Republike Srpske zemljište oko autoputa je uglavnom poljoprivredno. Poljoprivredno zemljište predstavlja prirodni potencijal za razvoj prostora i opština. Samim tim Prostorni plan daje osnovna opredijeljenja u pogledu poljoprivrednog zemljišta, u smislu da se poljoprivredno zemljište sačuva kao resurs u najvećoj mogućoj mjeri, da se pretvaranje poljoprivrednog zemljišta u druge vrste zemljišta, a naročito u građevinsko svede na najmanju moguću mjeru,tako što će se umjesto razvoja pojedinačnih infrastrukturnih sistema težiti stvaranju kompleksnih, višenamjenskih koridora.

Dužina dionice autoputa iznosi 71+912,51 km.

Koridor Vc u Republici Srpskoj

Trans-evropski koridor Vc predstavlja glavnu transportnu rutu u BiH od sjevera ka jugu. Povezuje Budimpeštu (Mađarska) sa jadranskom lukom Ploče (Hrvatska). Unutar BiH, ukupna dužina Koridora Vc je oko 335 km. Projektno područje se nalazi na sjeveru zemlje i dio je planirane sekcije koja prolazi kroz Republiku Srpsku (RS) u dužini od oko 46,6 km.

Projekat je od velikog značaja za povezivanje zapadnih i istočnih dijelova RS sa Koridorom Vc i dalje sa Koridorom X u Hrvatskoj. Projekat će doprinijeti povećanju kapaciteta saobraćaja i smanjenju saobraćajnog opterećenja na postojećoj mreži regionalnih puteva. Prvi planovi za izgradnju autoputa kroz BiH, kao dio trans-evropskog kopnenog koridora, započeti su kasnih 70-ih godina prošlog vijeka.

Trasa Koridora definisana je 1981. godine i nakon širokih javnih konsultacija, formalno je odobrena kao dio Prostornog plana BiH iz 1982. godine. Ipak, prvi značajniji koraci načinjeni su 2004. kada je Vijeće ministara BiH donelo odluku o razvoju projekta izgradnje Koridora što je praćeno izradom Studije izvodljivosti i Idejnog projekta 2006. godine. Prostornim planovima Republike Srpske (2008-2015 i 2015-2025) trasa Koridora Vc kroz RS predstavljena je kao ključna putna transportna veza od velikog ekonomskog značaja za entitet.